„Gliwickie Metamorfozy" -
Stowarzyszenie na Rzecz Dziedzictwa
Kulturowego Gliwic
|
|
Królewskie
Muzeum Uzbrojenia w Leeds - cd
|
|
|
|
|
www.gliwiczanie.pl
|
|
|
PIĘTRO „ORIENT”
|
|
|
|
|
|
Broń i zbroje były
produkowane i używane na całym świecie do prowadzenia wojen,
zawodów sportowych, ćwiczeń wojskowych i samoobrony.
To piętro
poświęcone jest wielkiej cywilizacji azjatyckiej, a jej celem
jest pokazanie jak broń i uzbrojenie może stanowić klucz do
zrozumienia historii Azji.
Azja jest znacznie bardziej zróżnicowana
kulturowo niż Europa, więc wystawa podzielona jest różne
strefy: Centralna Azja, Turcja, Persja, Islam, subkontynent
Indyjski, Chiny, Japonia i Azja Południowo Wschodnia. Istnieje
jeden element, który łączył wszystkie te kultury i
zdominował sposób prowadzenia wojen w większości tych rejonów
aż do 19-tego wieku: był to konny łucznik.
|
|
|
|
|
|
Azja Centralna.
Mongołowie prowadzili
koczowniczy żywot na surowych równinach Centralnej Azji. Nie
budowali miast ani ośrodków kultury, przemieszczali się ciągle
wraz ze swoimi stadami koni i kóz. Walczyli o terytoria z
innymi plemionami koczowników. Po 1206 roku te wszystkie
walczące plemiona zostały zjednoczone przez Czyngis-Chana.
Hordy Mongołów zaczęły najeżdżać cywilizowane kraje takie jak
Chiny, Rosja i Persja. Byli oni bezlitośni, mordowali setki
tysięcy ludzi aż zbudowali swoje potężne imperium w 13-tym
wieku. Wiele kultur zastosowało sposób walki stepowych
koczowników, opierający się na konnym łuczniku.
|
|
|
Chiny.
Wiele wojskowych wynalazków pochodzi właśnie z Chin,
włącznie z kuszą, oraz najważniejszym – prochem.
Jednocześnie chińska broń i uzbrojenie były przykładem
wspaniałej sztuki.
|
|
|
|
|
|
Indie.
Broń i zbroje stanowiły centralny punkt kultury
Indii od najdawniejszych czasów. Bohaterowie najstarszych
epickich opowieści jeździli rydwanami i strzelali z łuków, a
łucznicy odgrywali główną rolę w Indyjskim systemie wojskowym
do czasu rozprzestrzenienia się broni palnej w 18-tym wieku.
|
|
|
|
|
|
Japonia.
Wiele elementów wczesnej kultury Japonii było importowanych
przez Koreę z wielkiej cywilizacji chińskiej dynastii Tang
(A.D. 608-907). Litery chińskie, stanowiące podstawę pisma
japońskiego oraz wiele elementów struktury społecznej
przeniesiono do Japonii właśnie wtedy. Wszystkie elementy
uzbrojenia średniowiecznego samuraja ma swoje korzenie w
kontynentalnej Azji z czasów dynastii Tang. Starożytna klasa
wojowników japońskich znana jest jako „bushi” albo
„samurai”. Samurajowie mieli prawa i przywileje,
ale także obowiązki – włącznie z wymogiem walki z
kompletnym oddaniem za swojego feudała.
|
|
|
|
|
|
Japońskie miecze są unikalne na całym świecie w
swoim statusie kulturowym. Są boskim obiektem w religii
Shinto, włączającej powietrze, ziemię ogień i wodę do ich
wytwarzania. Ich obecny kształt i sposób wytwarzania powstał
ok 1000 roku – później już nikt nie potrafił ich
ulepszyć. Historyczne miecze są otaczane w Japonii szacunkiem
niewspółmiernie większym niż w innych częściach świata –
ma to związek z religią Shinto łączącą miecze z duchem
śmierci.
|
|
|
|
|
|
Południowa i
Południowo Wschodnia Azja.
Wzgórza i dżungla oddzielające południowe tereny
Południowej Azji od reszty kontynentu stanowiły znaczącą
barierę dla wojskowej i politycznej ekspansji. Armie, które
zapuszczały się na te tereny częstokroć gubiły się w dżungli
na przeciąg wielu miesięcy. Nieprzebyte obszary powodowały
izolacje porozrzucanych plemion tam żyjących. W Sri Lance
opracowano charakterystyczne sztylety i miecze. Narodową
bronią Malezji i Indonezji jest „kris” - sztylet o
charakterystycznym wzorze płynącej wody na ostrzu, uzyskiwanym
przez wytrawianie stali sokiem z cytrusów. Zbroja ludu Moro z
Filipin jest unikalna – łączy konstrukcje kolczugi i
pancerza. Wykonane wszystko z rogu i mosiądzu. W Tybecie
wygięte azjatyckie miecze nigdy nie weszły w modę – tam
mieszkańcy preferowali proste miecze z jednostronnym ostrzem.
Natomiast w Nepalu stosowano różnorodne miecze, ale zawsze
bogato zdobione.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
PIĘTRO „OBRONA”
|
|
|
|
|
|
W czasach średniowiecza niewielu ludzi podróżowało z dala
od swych domostw. Drogi w Brytanii były bardzo kiepskie i
niebezpieczne. Bez sił policyjnych czuwających nad
przestrzeganiem prawa, obywatele musieli sami starać się o
ochronę. Podróżnicy, handlarze i pielgrzymi zbroili się w
sztylety, miecze i pałki. Obywatele rzadko nosili zbroje bo
była kosztowna i większości nie było stać na więcej niż mały
puklerz. Dodatkowo ci, których było na to stać nosili kolczugi
nakładane pod ubranie. Większość klas społecznych otwarcie
nosiło miecz i sztylet jako część codziennego ubrania.
Jakkolwiek prymitywna broń palna pojawiła się w Europie przed
1400 rokiem, to dopiero w 16-tym wieku technika rozwinęła się
do tego stopnia by można było wyprodukować kompaktową broń
zdolną do strzału na pociągnięcie cyngla. Po roku 1600
pistolet stał się popularną bronią. Po 1850 roku
jednostrzałowce zaczęły być wypierane przez wielostrzałowe
rewolwery.
|
|
|
|
|
|
W czasach wiktoriańskich nastąpił rozwój nowoczesnych i
dobrze zorganizowanych sił policyjnych. Spowodowało to
znaczący spadek przestępczości, ale nie zmniejszyło strachu
przed zbrodnią. Normalnym zwyczajem było zbrojenie się
praworządnych obywateli w pistolety, rewolwery i noże. Dopiero
w 20-tym wieku prawnie zaczęto ograniczać rodzaje broni
dostępne do prywatnego użytku.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
PIĘTRO „POLOWANIE”
|
|
|
Historia polowań rozpoczęła się w czasach prehistorycznych
i ma swoje korzenie w potrzebie przetrwania. Nasi odlegli
przodkowie byli łowcami i zbieraczami i prawdopodobnie
pierwsze zwierzęta upolowano dla urozmaicenia diety złożonej
z jagód, miodu, orzechów i warzyw, oraz dla ich skór.
Produkowali oni broń, sieci, pułapki i narzędzia z materiałów
naturalnych takich jak drewno, kości, kość słoniowa i
kamienie. Jak tylko człowiek nauczył się uprawiać rośliny i
udomowił zwierzęta przestał prowadzić tryb życia zbieracza i
łowcy. Osiadłe społeczeństwa produkowały wystarczającą ilość
żywności dla przeżycia i powstały warunki do rozwoju innych
umiejętności. Ale nawet wtedy gdy zanikła potrzeba łapania
jedzenia dla przeżycia, ludzie z upodobaniem kontynuowali
zwyczaje łowieckie. Polowania dostarczały podniety, testowały
siłę, odwagę umiejętności oraz stanowiły okazję dla okazania
bogactwa.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
SKARBY
|
|
|
Na koniec chciałam
przedstawić 10 szczególnie cennych eksponatów prezentowanych w
Królewskim Muzeum Uzbrojenia, stanowiących chlubę kolekcji.
1. Gotycka zbroja – pochodząca z Niemiec z
drugiej połowy 15-tego wieku. Końska zbroja stanowiąca część
tego eksponatu jest jedną z pięciu istniejących na świecie
oryginalnych egzemplarzy
|
|
|
|
|
|
2. Szafron z Warwick – koński pancerz
nagłowny pochodzący z Anglii, ok. 1400 roku.
|
|
|
|
|
|
3. Średniowieczny hełm – pochodzący z
północnych Włoch z 14-tego wieku
|
|
|
|
|
|
4. Hełm z rogami – pochodzenia Austriackiego z 1511
roku
|
|
|
|
|
|
5. Zbroja turniejowa Roberta Dudley'a, księcia
Leicester
|
|
|
|
|
|
6. Lwia zbroja – prawdopodobnie włoska lub
francuska, pochodząca z ok. 1545-50 roku. Najozdobniejsza
zbroja w całej kolekcji – przykład zdobień
damasceńskich.
|
|
|
|
|
|
7. Zbroja dla słonia – pochodząca z Indii z ok. 1600
roku.
|
|
|
|
|
|
8. Miecz ceremonialny – Chiński z dynastii Ming,
prawdopodobnie z okresu 1402-24
|
|
|
|
|
|
9. Rewolwer Tiffany – Amerykański ze Springfield,
1990
|
|
|
|
|
|
10. Komplet broni z Tuły – rosyjski komplet z 18
wieku wyprodukowany w sławnej fabryce samowarów w Tule
specjalnie dla kobiety.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Muszę przyznać, że w tym muzeum spędziłam dwa dni i
opuszczałam je bardzo niechętnie. Możliwość zobaczenia
oryginalnej zbroi Henryka VIII, półpancerza który nosiła
największa królowa wszechczasów – Elżbieta
I i wielu
innych eksponatów, które dotykali ludzie, o których uczyłam
się w szkole dostarczyła niezapomnianych emocji. Jeżeli
będziecie w tamtych stronach – naprawdę serdecznie
polecam odwiedzenie tego miejsca – poczujecie
autentyczny powiew historii.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Informacje
pochodzą z „Souvenir guide: Royal Armour Museum” w
tłumaczeniu Ee.
Zdjęcia: Ee
|
|
|
|
|
|
|