Gliwickie Metamorfozy" - Stowarzyszenie na Rzecz Dziedzictwa Kulturowego Gliwic
 

KOPALNIA ZOLLVEREIN PERFEKCYJNA REWITALIZACJA OBIEKTÓW POPRZEMYSŁOWYCH  

 
   www.gliwiczanie.pl

 

 

      Kopalnia Zollverein w Essen była dawniej największą i najnowocześniejszą kopalnią węgla kamiennego na świecie. Początki kopalni sięgają 1847 roku, kiedy to Frantz Haniel, jeden z największych magnatów przemysłowych Zagłębia Ruhry, podjął decyzje o jej budowie. Dla podkreślenia swojego poparcia dla powstałego w 1834 roku Niemieckiego Związku Celnego (Deutscher Zollverein) zakupiony pod kopalnię teren nazwał „Zollverein”. Kopalnię zaprojektowali architekci Fritz Schupp i Martin Kremmer.

    Już w 1900 roku kopalnia zatrudniała ponad 5 tys. osób i wydobywała 12 tys. ton węgla na dobę. Ponad połowę załogi stanowili polscy robotnicy z Górnego Śląska i Prus Wschodnich. W 1929 roku rodzina Haniel sprzedała kopalnię Zjednoczonym Przedsiębiorstwom Stalowym. Po okresie powojennej prosperity związanej z odbudową Niemiec, kryzys węglowy dotknął także kopalnię „Zollverein”.

    W momencie zamknięcia kopalni w 1986 roku, land Północnej Nadrenii-Westfalii podjął decyzję o odkupieniu obiektu od spółki węglowej RAG i objęciu go ochroną konserwatorską.

Projekt rewitalizacji kopalni wraz z koksownią uzyskał finansowanie z Komisji Europejskiej.

    Wszystkie budynki kopalni zostały odrestaurowane, z tym, że część z nich zachowała dawne wyposażenie i stała się muzeum techniki pokazującym drogę jaką przebywał węgiel od momentu wydobycia go na powierzchnie, a część budowli zyskała zupełnie nowe przeznaczenie. Na terenie kompleksu mieści się kasyno i centrum wzornictwa przemysłowego. W dawnych zabudowaniach kopalnianych znalazły miejsce liczne atelier projektantów, sale wystawowe, restauracje i kawiarnie. W koksowni zaś można posłuchać koncertów, latem ochłodzić się w basenie a zimą pojeździć na łyżwach wśród stalowego krajobrazu.

    14 grudnia 2001 roku kompleks kopalni i koksowni Zollverein został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO pod nazwą "Przemysłowy Pejzaż Kulturowy Zollverein". Komitet światowego dziedzictwa kulturalnego nazwał kopalnię Zollverein "przykładem rozwoju przemysłu ciężkiego w Europie". Jako szczególnie wartościowa została określona architektura budowli w stylu bauhausu, która przez dziesiątki lat była przykładem nowoczesnego budownictwa przemysłowego.

 

Dawny budynek zakładu przeróbczego pełni dwojaką rolę - w części pozostawiono wyposażenie techniczne i stanowi ono ekspozycje muzeum techniki, a część przeznaczono na sale wystawowe.

W czasie gdy odwiedziłam Zollwerein w salach wystawowych dawnego zakładu przeróbczego prezentowana była wystawa "GOLD VOR SCHWARZ", na której prezentowano skarby kultury sakralnej ze zbiorów katedry w Essen. Połączenie surowych betonowych ścian z przepychem skarbów kościelnych dało niesamowite wrażenie:

 

DALEJ